Écrevisses d’eau douce dans votre étang : un guide complet

En tant qu’amateur d’étangs de jardin, vous souhaitez probablement que tous les habitants, y compris les écrevisses d’eau douce, restent en bonne santé et actifs. Dans ce guide, vous découvrirez ce qu’il faut savoir sur les écrevisses dans les étangs, quelles erreurs humaines sont fréquentes, quelles maladies et problèmes problématiques vous pouvez identifier, ainsi que comment effectuer un entretien ciblé pour un espace aquatique équilibré où les écrevisses se sentent à l’aise.

Wat zijn zoetwaterkreeftjes en wat hebben ze nodig?

Zoetwaterkreeftjes zijn actieve ongewervelde bewoners die vaak een belangrijke rol spelen in de vijver: ze zetten algen en organisch materiaal om in een voedingsbron voor andere organismen en helpen zo bij de afbraak. Voor een gezond bestaan hebben ze stabiele waterwaarden, voldoende schuilplaatsen en calcium voor een stevige schaal. In een vijver met kreeftjes geldt: voer met mate, voorkom abrupte temperatuursveranderingen en zorg voor voldoende beluchting zodat ze regelmatig kunnen ademen. Je zult merken dat kreeftjes in vijver liever schuilplaatsen hebben en regelmatig rusten onder stenen, begroeiing of in PVC-buizen. Dit draagt bij aan stressreductie en voorkomt wrijvingen tussen medebewoners.

Ziekten en aandoeningen bij kreeftjes in vijver

Schil- en huidproblemen zoals verkleuring, schilverliezels of korstvorming kunnen wijzen op bacteriële of schimmelinfecties. Tekenen zijn vaak geleidelijk of plotseling, met minder activiteit en minder eetlust.
Moltingsproblemen ontstaan door onbalans in calcium, mineralen of waterkwaliteit. Een plotselinge temperatuur- of pH-wijziging kan molten periodes extra belasten en leiden tot verlies van schel.
Bacteriële en schimmelinfecties kunnen zich uitbreiden wanneer de waterkwaliteit onvoldoende is en afvalstoffen zich opstapelen. Dit kan gepaard gaan met lethargie en verminderde eetlust.
Parasieten en algenovergroei kunnen de gezondheid beïnvloeden en leiden tot minder activiteit of ongewone zwem- en jagepatronen.
Ammoniak-, nitriet- en nitrate-stress zijn vaak het gevolg van overvoeding, onvoldoende filtratie of inflexibele waterverversingen en raken kreeftjes sneller dan andere waterdieren.

Symptomen herkennen

Verkleuring of beschadiging van de exoschaal, scheuren of wittige aanslag
Trage bewegingen, minder eetlust, minder actief zoeken naar voeding
Verhoogde schuilactiviteit en vaker terugtrekken uit open water
Witte plakken of schimmelachtige plekken op de romp of schubben

Oorzaken en preventie

Onstabiele waterkwaliteit met schommelingen in pH, ammoniak en nitrieten is een belangrijke risicofactor.
Overvoeding leidt tot rottende resten en verhoogt de belasting van de filtratie en het zuurstofniveau.
Overcrowding en stress door te weinig schuilplaatsen of agressie tussen kreeftjes kunnen aandoeningen uitlokken.
Predatie en conflicten met vis of andere dieren kan stress veroorzaken en de gezondheid aantasten.
Chemische verontreiniging zoals koper of agressieve behandelingen kan dodelijk zijn voor kreeftjes, die gevoeliger zijn voor bepaalde medicijnen dan vissen.

Verzorging en onderhoud

Voor een gezond bestand zoetwaterkreeftjes in vijver kies je voor stabiele omstandigheden. Controleer regelmatig de waterkwaliteit met teststrips of testvloeistoffen en voer minstens om de 1-2 weken een gedeeltelijke waterverversing uit van circa 10-25%, afhankelijk van de resultaten. Zorg voor:

Waterparameters: pH ongeveer 7,0-8,0, hardheid matig tot hoog en een constante temperatuur die past bij de soort (meestal tussen 18-22°C voor veel vijverkreeftjes).
Filtratie en beluchting: goede beluchting en continu filtreren om organisch afval en schadelijke stoffen te verwijderen.
Calcium en mineralen: calciumrijke voeding of kalkhoudende substraten om de schaal te versterken; een goed calciumgehalte ondersteunt molting en gezondheid.
Voeding: geef 2-3 korte porties per week afhankelijk van de populatiegrootte; gebruik drogevoeding voor kreeftjes, algenwafels en af en toe gekookte groenten of proteïnerijke traktaties zoals vlokvlees; haal onverzeede resten tijdig weg om vervuiling te voorkomen.
Inrichting en schuilplaatsen: zorg voor diverse schuilplaatsen zoals stenen, PVC-buizen en planten; kreeftjes zijn territoriaal en hebben plek nodig om te ontsnappen uit drukte.
Veiligheid: gebruik geen koperhoudende behandelingen en vermijd chemicaliën die schadelijk kunnen zijn voor ongewervelde dieren; behandel zorgzaam en voeg indien nodig waterconditioner toe aan kraanwater.

Diagnose en behandeling

Bij symptomen van ziekte kun je beginnen met een nauwkeurige observatie en wateranalyse. Let op veranderingen in eetpatroon, beweging en uiterlijk van de schaal. Als problemen ernstig blijven, overweeg isolatie in een aparte opvangbak met schoon water om stress te beperken, en raadpleeg een dierenarts of ervaren kreeftenvriend voor passende behandeladviezen. Vermijd zelfmedicatie in het hoofdwatersysteem, omdat sommige behandelingen schadelijk kunnen zijn voor kreeftjes.

Voeding en gedrag

Kreeftjes zijn omnivoren en hebben behoefte aan variatie. Bied commercieel kreeftjesvoer aan als basis, aangevuld met plantaardig materiaal zoals wortel, courgette of slablaadjes, en af en toe eiwitrijk voer zoals diepvriesbloedworm. Verwijder overtollig voedsel om vervuiling te voorkomen en stimuleer natuurlijk gedrag door kleine, verspreide porties te geven zodat ze actief blijven zoeken naar eten. Zie je dat een bepaalde kreeft minder eet of juist veel agressief eetgedrag vertoont, dan kan dit wijzen op gezondheidsproblematiek of stress door omgeving.

Predatoren en veiligheid in jouw vijver

Vogels, knaagdieren en soms vissende dieren kunnen kreeftjes als prooi zien. Zorg voor onopvallende beschutting in de diepte en aan de rand van de vijver zodat kreeftjes kunnen schuilen. Een beschermende raster of net boven het wateroppervlak kan helpen bij het voorkomen van predatie, terwijl je toch voldoende zuurstof en wateruitwisseling behoudt.

Soorten en inrichting voor een gezonde populatie zoetwaterkreeftjes

Kies een soort die bij jouw klimaat en vijver past en controleer lokale regelgeving omtrent het houden van kreeftjes en mogelijke invasieve soorten. Voor een tuinvijver geldt vaak: minder schokkerige temperatuursveranderingen, voldoende schuilplaatsen en een uitbalans tussen predatoren en prooi. Probeer een gemengd landschap met stenen, houten elementen en diepe zones waar kreeftjes zich kunnen terugtrekken, zonder dat dit ten koste gaat van waterkwaliteit.

Praktische stappen bij aanschaf en onderhoud

Voordat je kreeftjes in jouw vijver brengt, test je water en zorg je voor een stabiel klimaat. Introduceer de dieren geleidelijk aan, quarantäneer indien mogelijk nieuw aangekochte dieren om eventuele ziekten niet meteen in de hele populatie te introduceren. Houd een logboek bij van waterwaarden, voedingen en waargenomen gedrag zodat afwijkingen vroeg herkend en aangepakt kunnen worden.

Met aandacht voor waterkwaliteit en een doordachte inrichting kun jij jarenlang plezier hebben van kreeftjes in vijver en genieten van hun activiteit, het voorkomen van vervuiling, en hun bijdrage aan een evenwichtig ecosysteem.