Chaux dans l’étang : comment combattre les algues et gérer l’équilibre hydrique

Wat je moet weten voordat je kalk in de vijver gebruikt

Kalk wordt door sommige vijverbezitters gebruikt om de chemie van het water te beïnvloeden. Door kalk toe te voegen verhoog je de hardheid van het water (KH) en de zuurgraad (pH). Een stabiele KH en een beheersbare pH kunnen de beschikbaarheid van voedingsstoffen voor algen veranderen en zo mogelijk algengroei beïnvloeden. Belangrijk is dat een snelle pH-stijging of een te hoge pH schade kan toebrengen aan vissen en planten. Daarom voer je kalk altijd voorzichtig en in kleine stappen uit, met regelmatige metingen van KH en pH. Daarnaast geldt: geen enkel middel biedt een garantie tegen algen; kalk kan een onderdeel zijn van een bredere aanpak.

De rol van algen in de vijver en hoe kalk invloed kan hebben

Algen komen voor in verschillende vormen en reageren verschillend op chemische veranderingen in het water. Drie veel voorkomende typen zijn zweefalgen (groene zweefalgen die het water groen kleuren), draadalgen (dradige algen die oppervlaktes en planten kunnen bezetten) en andere microalgen die helder water kunnen veroorzaken. Kalk kan op drie manieren invloed hebben: 1) door de KH en pH te verhogen die de beschikbaarheid van voedingsstoffen beïnvloeden, 2) door fosfaat en andere verbindingen uit het water te laten neerslaan, waardoor voedingsstoffen minder beschikbaar komen voor algen, en 3) door de stabiliteit van het ecosysteem te vergroten zodat planten beter kunnen concurreren met algen. Let op: dit werkt niet bij elke situatie en kan ook onverwachte effecten hebben.

Zweefalgen (groene water)

Zweefalgen geven een groenwaas in het water en kunnen snel toenemen bij hoge warmte, sterk zonlicht en voedingsstoffen zoals fosfaat. Kalk kan helpen door de waterbalans te veranderen, maar het effect is vaak tijdelijk en afhankelijk van andere factoren zoals beluchting en waterverversing. Een combinatie van oplossinggericht beheer (meng dit met onderhoud en filtratie) levert doorgaans betere resultaten dan één enkel middel.

Draadalgen bestrijden met kalk

Draadalgen groeien langs wanden en oppervlakken. Een hogere pH kan de groei beperken, maar droogt ze niet uit. Mechanische verwijdering (schrapen, borstelen) in combinatie met een stabiele waterbalans en voldoende zuurstof blijft vaak noodzakelijk. Kalk kan mogelijk helpen de algenvorming te beperken, maar is geen garantie voor snelle verwijdering.

Belangrijke waterparameters en meten

Voordat je met kalk aan de slag gaat, meet je de belangrijkste waarden. Focus op KH (alkaliteit) en pH; ook de algemene hardheid (GH) en de aanwezigheid van nutriënten zoals fosfaat spelen een rol. Doelpunten kunnen zijn: KH stabiel tussen circa 4-8 dKH (afhankelijk van de vijver) en pH in een veilig bereik voor vissen en planten (vaak 7,0-8,5). Gebruik teststrips of een betrouwbare testkit en registreer de waarden voordat je start en na elke dosering.

Praktische dosering en veiligheidsrichtlijnen

Kalk is een krachtig middel en een snelle pH- of KH-verandering kan stress veroorzaken bij vissen. Volg daarom deze aanpak:

• Begin altijd met een lage dosering en verspreid over meerdere porties met tussenpozen van 24 uur.
• Los kalk eerst op in een emmer water voordat je het in de vijver giet; giet gelijkmatig langs de rand en vermijd direct contact met vissen en planten.
• Test KH en pH na elke toevoeging en pas de dosering aan op basis van de meetwaarden.
• Zorg voor voldoende beluchting tijdens en na dosering om zuurstofstress te voorkomen.
• Overweeg om kalk te gebruiken als onderdeel van een bredere aanpak met waterverversing, schaduw en filtratie, in plaats van als solo oplossing.

Een gangbare aanpak is een startdosering van enkele gram Ca(OH)2 per 1000 liter water, verdeeld over meerdere porties, gevolgd door controle van KH en pH en eventuele bijstelling. Raadpleeg altijd productinstructies en pas aan de specifieke omstandigheden van jouw vijver aan.

Onderhoud en alternatieven voor algenbestrijding

Naast kalk zijn er andere effectieve maatregelen om algen te beheersen en een gezonde waterbalans te behouden:

• Voldoende beluchting en aerobische filtratie om CO2- en zuurstofniveaus te beheren.
• Regelmatige waterverversing (bijvoorbeeld 10-20% per week afhankelijk van omstandigheden) om voedingsstoffen te verminderen.
• Schaduw creëren of planten plaatsen die competitie bieden aan algen door nutrienten op te nemen.
• UV-C-clarifier als aanvullende maatregel tegen zweefalgen, afhankelijk van de vijvertype en filtratie.
• Fosfaatbinders of fosfaatremmende maatregelen in combinatie met een gezond ecosysteem.
• Regelmatig verwijderen van dood organisch materiaal en onderhoud van de filter.

Veelvoorkomende fouten en hoe je ze voorkomt

• Te snel doseren: laat de waarden de tijd krijgen om te stabiliseren voordat je meer toevoegt.
• Verwaarlozen van onderhoud: zonder goede filtratie en beluchting gaat kalk alleen gedeeltelijk werken.
• Verkeerde veronderstellingen over algen: kalk kan helpen, maar niet alle algenproblematiek oplossen; kijk naar onderliggende oorzaken zoals voedingsstoffen en licht.
• Onvoldoende monitoring: blijf KH, pH en eventueel fosfaat controleren en pas aan op basis van seizoensverschillen.

Een paar scenario's en tips voor dagelijks beheer

In zomerperiodes kan zweefalgen sneller opduiken; in droge perioden kunnen plotselinge watereigenschappen veranderen door verdamping. Een regelmatige controle van waterwaarden, gecombineerd met matige kalkovertraging en schaduw waar mogelijk, geeft de beste kans op een stabiele vijver. Het onderhoud van de vijver is een combinatie van chemicaliën, mechanische reiniging en ecosysteembeheer: geen enkel middel werkt op zichzelf perfect.

Met aandacht en regelmatige controle kun je de vijverbalans en de algenproblematiek beter beheren; volg de richtlijnen en pas je aanpak aan op basis van de seizoenen en de vissen die in je vijver zwemmen.