Taches brunes sur les feuilles de vigne : causes, reconnaissance et contrôle de la gnomonia leptostyla
Oorzaken en herkenning
Bruine vlekken op druivenbladeren zien er vaak uit als ronde of onregelmatige vlekken met donkere randen. De belangrijkste veroorzaker bij druiven in koeler, nat klimaat is de schimmel Gnomonia leptostyla. Deze ziekte overwintert in bladval en besmetten kunnen zich vooral ontwikkelen wanneer de bladoppervlakken vochtig blijven. Naast Gnomonia leptostyla kunnen ook andere schimmels op druivenbladeren voorkomen die vergelijkbare vlekken veroorzaken, maar bij veel wijngaarden is gnomonia leptostyla de toonaangevende boosdoener. In vochtige omstandigheden verspreiden sporen snel en raken jonge bladeren eerder geïnfecteerd. Let op: bruine vlekken op druivenbladeren kunnen ook optreden bij druivelaar bladeren (druivelaar bruine vlekken) en kunnen samengaan met verschrompelde delen zodra de infectie vordert.
- Kenmerkend voor gnomonia leptostyla zijn ronde tot ovale bruin tot purperbruine vlekken die in de loop van de tijd kunnen samenvloeien tot grotere gebieden van bruin bladverlies.
- De vlekken verschijnen meestal aan de bovenzijde van het blad, met onderliggende verkleuring en mogelijk zichtbare sporen bij vochtige dagen.
- Ook andere planten kunnen vergelijkbare symptomen vertonen, maar de combinatie van vlekken, bladverwelking en een drassige najaars- of voorjaarssituatie wijst vaak op gnomonia leptostyla in druiven.
Symptomen en herkenning bij druiven
Bij druiven zien we eerst kleine, bruine vlekjes op druivenbladeren (bruine vlekken op druivenbladeren) die zich uitspreiden langs bladnerf en bladoppervlak. Bij aanhoudende infectie verschrompelt het aangetaste blad en kleurt het donkerbruin tot bijna zwart. De bladeren kunnen bruin worden en afvallen, wat op lange termijn de fotosynthese van de wijnstok vermindert. Soms zien we ook bruine vlekken op het blad van druivelaar zoals druivelaar bladeren bruin. Twaalf- tot veertienjarige wijnstokken met neutraal tot nat klimaat vertonen vaker deze tekenen. Het is nuttig om naast druivenbestrijding ook aandacht te geven aan vergelijkbare symptomen op hortensia (hortensia bruine vlekken op blad) en andere bladachtige planten om de ziektegeschiedenis in jouw omgeving beter te begrijpen.
De rol van gnomonia leptostyla
Gnomonia leptostyla overwintert in besmet bladmateriaal en andere organische resten rondom de wijnstok. In het voorjaar, bij nat en koel weer, kunnen de schimmelsporen opnieuw geïnfecteerd raken zolang er voldoende vocht en lage temperaturen aanwezig zijn. De ziekte kan zich zo snel uitbreiden in drassige tuinen of velden waar irrigatie of regen de bladeren continu nat houdt. Onvoldoende luchtcirculatie, dichtgesnoeide wijnstokken en overvloedige bladval kunnen de kans op verspreiding vergroten. Dit verklaart waarom de combinatie van bruisende vlekken op druivenblad en druifelaar bruine vlekken vaak samen voorkomt in vochtige omstandigheden. In de notenboom of appelboom kan men soortgelijke bruine vlekken tegenkomen door andere pathogenen, maar bij druiven is gnomonia leptostyla de hoofdveroorzaker.
Preventie en behandeling
Preventie is de sleutel bij bruine vlekken op druivenbladeren. Start vroeg in het seizoen met saneren en onderhoud om inoculum te verminderen. Hieronder vind je concrete stappen die jij kunt nemen:
- Saneren en bladreductie: verzamel en vernietig besmet blad en aangetast druivenbladmateriaal na de oogst en tijdens rake heeft. Verwijder ook geïnfecteerde scheuten om de ziekte-inoculum te verminderen.
- Besproeiing en waterbeheer: vermijd overmatige blad-natting en geef voorkeur aan druppelirrigatie of bodemneveling die de bladeren droog houdt. Een goede drainage en minder droog/vochtig klimaat rondom de plant verkleinen het risico.
- Snoeien en luchtcirculatie: snoei zodat er meer open ruimte is tussen de wijnstokken, wat de luchtstroom verbetert en de bladdroogtijd versnelt.
- Hygiënische verzorging: werk gereedschap schoon en ontsmet bij het wisselen van planten of bij het snoeien van geïnfecteerde delen.
- Rassenkeuze en onderhoud: kies voor variëteiten met enige weerstand tegen gnomonia leptostyla en voer jaarlijks snoei- en onderhoudsbeurten uit om het gewas gezond te houden.
- Fungiciden en beschermen: gebruik geregistreerde fungiciden volgens de labelinstructies. Beschermingsmiddelen zoals koperhoudende producten kunnen worden toegepast als preventieve behandeling vóór natte perioden; wissel af tussen verschillende werkzame stoffen om resistentie te voorkomen. In serieuze gevallen kunnen systemische fungiciden of alternatieve producten worden ingezet in overleg met een tuindeskundige of kwekerij, altijd volgens lokale regelgeving.
- Biologische opties: producten op basis van Bacillus subtilis of bepaalde natuurlijke verbindingen kunnen een rol spelen als preventieve maatregel, maar werken doorgaans het beste in combinatie met goede cultuur- en saneringspraktijken.
Differentiatie met andere planten en aandoeningen
bruine vlekken op bladeren kunnen ook voorkomen bij hortensia en andere sierplanten zoals klimhortensia, en bij fruitbomen zoals appelboom en notenboom. De ziektes hebben overlappende verschijnselen, maar de diagnose dient te gebeuren op basis van de plantensoort en de specifieke symptomen. Voor druiven is Gnomonia leptostyla de belangrijkste oorzaak van bruine vlekken op druivenbladeren, terwijl bij hortensia vaak aparte paden van besmetting bestaan; houd daarom rekening met de plant soort en het milieu wanneer je een bestrijdingsplan opstelt.
Vraag en antwoorden
Vraag: Wat veroorzaakt bruine vlekken op druivenbladeren en hoe kun je dit behandelen?
- Antwoord 1: De belangrijkste oorzaak is gnomonia leptostyla; de schimmel overwintert in bladval en verspreidt zich bij nat weer. Saneren, snoeien en luchtcirculatie bevorderen helpen om de besmetting te verminderen.
- Antwoord 2: Zorg voor drainage en vermijd overmatig vocht op de bladeren; gebruik druppelirrigatie en voer tijdige snoei uit om open luchtstromen te houden.
- Antwoord 3: Beschermende middelen volgens de labelinstructies, afwisselen van werkzame stoffen en, indien nodig, overleg met een kweker of tuindeskundige voor passende fungiciden.
In de praktijk merk je dat bruine vlekken op druivenbladeren vaak het gevolg zijn van vochtige seizoenen waarin de bladoppervlakken lang nat blijven. Door een combinatie van sanering, open snoeien en doeltreffende bescherming kun je de ziekte onder controle krijgen en de gezondheid van de wijnstok herstellen. Houd daarnaast rekening met symptomen op druivenblad en vergelijkbare tekenen op andere planten in de omgeving zodat je tijdig kunt ingrijpen en herhaling van de besmetting beperkt blijft. Zo behoud je een vitale druivelaar en een gezonde oogst, zelfs als de weersomstandigheden wat onvoorspelbaar zijn.