Caries chez les poivrons, les plants de poivrons et les tomates : causes, reconnaissance et approche

Symptomen en kenmerken van schade aan paprika en tomaten

Schade aan paprika en tomaten kan op verschillende manieren voorkomen: er kunnen kleine, ronde gaatjes verschijnen in de vruchten (gaatjes in paprika, gaten in tomaten) die soms met frass (uitwerpselen) of afgebroken randen gepaard gaan. Op paprikaplanten kunnen ook gaten voorkomen in de bladeren, vaak als gevolg van kleine schades die later groter kunnen uitgroeien. Het herkennen van het type schade helpt bij het bepalen van de oorzaak en de juiste aanpak.

Gaatjes in paprika (vruchten)

• Gaten in de vruchten zijn vaak tunneling- of buringsachtige schade, meestal veroorzaakt door boorders zoals Tuta absoluta (tomaatluismuis, tomatenminifly) of andere caterpillaire insecten. In sommige gevallen ontstaan de gaten ook door slakken of slakken die 's nachts eten.
• Frass en onregelmatige ingangen in de vrucht duiden vaak op een boorder die zich naar binnen heeft geworteld. Infrarood of diepe gaten kunnen wijzen op larvale schade die zich door de vrucht heeft uitgewerkt.
• Symptomen combineren met beschadigde bladeren of stengelpartijen kan wijzen op voortplantings- of uitval van ongedierte in de plantomgeving.

Gaatjes in paprikaplant (bladeren en stengels)

• Gaatjes in paprikaplant worden vaak veroorzaakt door bladboorders, zoals Tuta absoluta, maar ook door bladwormen en slakken. Kleinere, ronde gaten op bladeren wijst vaak op bladnemende insecten, terwijl grotere, onregelmatige gaten in oudere bladeren vaker door slakken of rupsen zijn veroorzaakt.
• Flea beetles kunnen kleine ronde gaatjes in bladweefsel achterlaten, waardoor het bladoppervlak opgevlamd oogt en de bladeren gladde, spikkelige beschadigingen vertonen.
• Thrips kunnen zilverachtige vlekken en kleine beschadigingen veroorzaken die later kunnen uitgroeien tot gaten of verkleuringen.

Gaten in tomaten

• Tomaten kunnen gaten krijgen door larven van bepaalde motten of vliegen (zoals Tuta absoluta of Helicoverpa-armigera) die in de vrucht boren. Dit leidt tot tunnels en half verse, verrot uitziende binnenkant.
• Slakken en slakken veroorzaken vaak onregelmatige, grote gaten met onregelmatige rand langs de schil. Vogels kunnen ook gaten veroorzaken door opportunistisch voedselgeweld.
• Sterk ingeknepen fruit of schade door stinkbugs kan leiden tot corking en putvorming, met kleine ingangen en beschadigde textuur.

Oorzaken: welke plagen en ziekten veroorzaken gaten?

De belangrijkste boosdoeners achter gaten en gaatjes zijn insecten, met name op warme, vochtige dagen. Hieronder vind je de meest voorkomende oorzaken per type schade.

Insecten en dieren die gaatjes veroorzaken

• Tuta absoluta (tomaatluismuis) en andere motten/larven die fruit binnendringen en tunnels bouwen in paprika en tomaten; de schade verschijnt als ingangen in de vrucht met soms veel stof of frass.
• Caterpillaire rupsen zoals de tomatenkever (Helicoverpa armigera) en andere knaagdierachtige larven die door de vrucht gaan vreten, wat leidt tot zichtbare ingangen en holtes.
• Flea beetles en bladluizen die kleine gaatjes in de bladeren veroorzaken, waardoor de plant minder energie overhoudt voor de vruchtgroei.
• Slakken en slakken die ’s nachts achterlaten gaten en ruw beschadigd weefsel op zowel bladeren als vruchten.
• Schild- en stinkbugs die puncteren en schade achterlaten, met corking en putvorming als gevolg.

Ziekten en omgevingsfactoren die tot gaten leiden

• Overmatige vochtigheid en slechte drainage kunnen schimmel- en bacteriële infecties bevorderen die zwamvoeding bij fruit veroorzaken en gaatjes doen ontstaan.
• Onregelmatig bewateren of uitdrogen gevolgd door regen kan de vruchtbarrière verzwakken en kwetsbaar maken voor boorders.
• Knospen- en bloemproblemen die late rijping vertragen en insecten aantrekken, waardoor insecten sneller schade kunnen aanrichten in latere fasen van de teelt.

Preventie: hoe kun jij schade voorkomen?

Preventie is de sleutel tot minder gaatjes en gaten. Door een combinatie van monitoring, culturele praktijken en biologische bestrijding kun jij veel schade vermijden zonder direct naar chemische bestrijdingsmiddelen te grijpen.

Monitoring en fysieke barrières

• Controleer wekelijks de planten op schade en larven. Inspecteer vooral onder bladeren en langs de stengelbasis en vruchten.
• Gebruik fysieke barrières zoals fijnmazige netten of ademende bescherming om in de eerste fasen plotselinge invasies te voorkomen. Row covers kunnen helpen tegen vroege aantasting door motten en bladinsecten zolang er geen bestuiving nodig is.
• Zorg voor goede luchtcirculatie en verminder overmatige bladkloof waardoor plagen minder kans krijgen zich te nestelen.

Plantverzorging en teeltpraktijken

• Plant gedurende het groeiseizoen in goede drainage, voorkom wateroverlast en geef gelijkmatige water- en voedingsmomenten.
• Verwijder regelmatig gevallen plantenresten en besmet fruit zodat plaaginfecties niet snel terugkeren.
• Voer preventieve bemesting uit zodat planten stevig en weerbaar blijven tegen insecten en ziekten.

Biologische en ecologische maatregelen

• Biologische bestrijdingsmiddelen zoals Bacillus thuringiensis (Bt) zijn effectiever tegen caterpillen die gaatjes in paprika en tomaten veroorzaken; gebruik volgens de aanwijzingen op het etiket.
• Spinosad en insecticidal soap kunnen bruikbaar zijn tegen diverse blad- en fruitinsecten, maar gebruik ze met mate en prefereer tijdplekken waar populaties het hoogst zijn.
• Natuurlijk vijanden stimuleren door bloemen zoals goudsbloem of cosmos te planten kan helpen bij langere termijn bestrijding.
• Diataom toestellen zoals diatomeeënaarde op de bodem rondom planten tegen slakken en larven kan helpen bij bodemgebonden schade.

Specifieke aanpak per type schade

• Gaatjes in paprika: start met het uitsluiten van motten en boorders via netten en vroege inspecties; indien nodig Bt voor caterpillars, gevolgd door spinosad als laatste optie. Verwijder aangetast fruit en overweeg zaaien met afschermingen tijdens piekperiodes van plaaginvangst.
• Gaatjes in paprikaplant: focus op bladbescherming tegen bladluizen en flea beetles met fysieke barrières en vuilstemperingsmiddelen; overweeg toepassing van insecticiden uitsluitend wanneer populatie toeneemt en andere methoden falen.
• Gaten in tomaten: Tuta absoluta is berucht; bestrijd via het monitoren van larven, gebruik biologische bestrijdingsmiddelen wanneer nodig en pas row covers toe tot vruchten rijpen; verwijder geïnfecteerde vruchten, omdat ze lang een bron van infectie blijven.

Praktische voorbeeld- en onderhoudstips

Een voorbeeld van een effectieve aanpak is het combineren van preventie, vroege detectie en gerichte bestrijding: (1) installeer netten tegen motten en andere vliegende insecten vanaf het moment dat planten boven de grond komen, (2) inspecteer wekelijks op kleine gaatjes en frass, (3) gebruik Bt tegen caterpillars en spinosad alleen als het echt nodig is, (4) mulch en zorg voor drainage zodat de planten minder vatbaar zijn voor ziekten, en (5) verwijder besmet fruit zodat de plaag niet kan voortplanten.

Waarom sommige teelten extra aandacht verdienen

Jij zult merken dat paprika- en tomatengewassen die in warme en vochtige periodes groeien gevoeliger zijn voor boorders en luizen. Het voorkomen van overbelasting van planten, het behouden van planten met een gezonde structuur en het tijdig verwijderen van aangetast materiaal beperken de kans op terugkerende schade aanzienlijk.

Tot slot: houd een oog op aanbevolen gewasrotaties en wissel af tussen verschillende vruchtgewassen; hierdoor kan de populatie van specifieke plaaginsecten in jouw serre of tuin afnemen en voorkom je dat gaten in paprika, paprikaplants en tomaten elk seizoen opnieuw je oogst aantasten.