Semer des haricots en serre et en extérieur : guide de la germination, des soins et des problèmes courants
Wanneer bonen zaaien in serre en volle grond
Bonen zijn warmteminnende gewassen en bereik je de beste kieming wanneer de bodemtemperatuur constant boven de 18°C ligt. In een verwarmde serre kun je eerder starten dan in de volle grond, maar ook buiten kun je profiteren van beschutte zones en verhoogde temperatuur. Gebruik als stelregel: wanneer bonen zaaien in serre hangt af van jouw klimaat; in gematigde streken zaai je vaak 2–3 weken nadat de gevaar voor nachtvorst voorbij is. wanneer bonen zaaien in volle grond geldt hetzelfde principe, maar houd rekening met mogelijk late nachten en kouder grond, wat de kiemtijd kan verlengen. Voor perse- en balkonomgevingen kiezen veel mensen voor klimplantensoorten die in de serre goed gedijen.
Plan gerust meerdere rijen met 20–30 cm tussenstanden en 50–70 cm tussen rijen; gebruik een lichte tot middelzware potgrond en zorg voor afwatering. De zaaidiepte ligt rond 2–3 cm.
Kiemtijd en zaaitechnieken
De kiemtijd van bonen varieert doorgaans tussen de 7 en 14 dagen, afhankelijk van temperatuur, vocht en zadenkwaliteit. Warmere omstandigheden versnellen de kiem, terwijl koudere of uitdrogende omstandigheden de kiem kunnen vertragen of stoppen. Voor een betere kiemkracht kun je zaden voorweken: laat ze 6–12 uur in lauw water staan en zaai ze daarna direct in de grond.
Een aanvullende techniek is zaaien op keukenpapier om de kieming te controleren of te plannen voordat je plant. Leg nat keukenpapier op een ondoorzichtige bak of schotel, plaats 6–10 zaden en houd het papier vochtig bij een warme plek. Als kiemen te zien zijn, plant je de zaden met zorg in de grond.
Bonen zaaien op keukenpapier
De keukenpapiermethode biedt inzicht in de kiemkracht van je zaad en is handig als je twijfelt over de kwaliteit. Vervang het vocht bij regelmatig controleren en verplaats de kiemende zaden voorzichtig naar een pot of in de volle grond zodra de kiemgroei zichtbaar is.
Probleemoplossing: waarom komen bonen niet uit
Veelvoorkomende oorzaken zijn:
- Te koude of te warme bodemtemperatuur, vooral bij wanneer bonen zaaien in serre of in de volle grond; ideale kiemtijd ligt meestal tussen 18–25°C.
- Te natte of te droge omstandigheden; zowel overbewatering als uitdroging remmen kieming en kunnen leiden tot damping-off.
- Oud zaad of zaad met slechte kiemkracht; bewaar zaden koel, donker en droog.
- Te diepe zaaidiepte of slechte bodemsamenstelling; zaai niet dieper dan 2–3 cm en zorg voor los, goed doorlatend zand- of compostrijk substraat.
- Ziekteverwekkers in de aarde, zoals Fusarium of Rhizoctonia, die de kiem- en zaailingsfase beschadigen.
Waarom komen mijn bonen niet uit? Controleer de bovengenoemde factoren, probeer vers zaad en verhoog de kans op kieming door betere bodemverwarming en vochtigheid te waarborgen.
Voeding, water geven en onderhoud
Bonen presteren het best bij matige watergift en een constante vochtigheid, vooral tijdens de kiem- en eerste groeifase. Beperk stikstofrijke bemesting omdat bonen stikstof uit de lucht kunnen halen; te veel stikstof verlaagt de bloem- en vruchtvorming. Gebruik compost of een gebalanceerde meststof met een lage stikstofcomponent. Geef beter ’s ochtends water, zodat bladeren tijd hebben om te drogen en schimmels worden beperkt.
Voor bonen water geven geldt: houd de grond vochtig maar niet drassig. Mulchen kan helpen vocht vast te houden en onkruid te verminderen. Bij boontjes water geven is voldoende waterafvoer essentieel, vooral in een serre waar vocht minder snel weg kan.
Onderhoud en teeltstructuren
Kies of je bonen planten in volle grond zet of kiest voor klimplantenz. Sperziebonen en snijbonen doen het goed in serres met ondersteuning zoals gaas, hekken of rijen pennen. Houd rekening met spacing: bush beans 20–30 cm tussen planten; klimmende bonen 30–50 cm en ondersteuning voor klimmen. Een lichte draad of net zorgt voor luchtcirculatie en voorkomt schimmelvorming.
Ziekten en plagen
Belangrijke ziekten bij bonen zijn fusarium, rhizoctonia en botrytis, evenals bonenvuur. Houd de bodem en planten regelmatig in de gaten en vervang aangetaste materiaal. Aangewaaide virale infecties kunnen via besmette gereedschappen of bladcontact worden overgedragen. Inspecteer bladluizen en andere plagen en gebruik duurzame bestrijding zoals het bevorderen van natuurlijke vijanden en, indien nodig, gerichte bestrijding. Rotatieschema met andere gewassen helpt ook om ziekten te voorkomen.
Soorten en alternatieven
Binnen deze categorie kun je kiezen voor sperziebonen of snijbonen, die beide in de serre goed gedijen. Voor een hogere opbrengst kun je kiezen voor klimbonen die aan gaas of touwen klimmen. Denk aan verschillende rassen met uiteenlopende kiemtijd en oogstdagen, zodat je het seizoen beter kunt plannen.
Veelgemaakte fouten en snelle oplossingen
Veelvoorkomende fouten zijn vroeg zaaien, te diepe zaaibedden en gebrek aan warmte of vocht. Enkele snelle tips:
- Laat zaailingen niet uitdrogen; geef regelmatig water en voeding.
- Controleer op schimmels en werk met schone gereedschappen om kruisbesmetting te voorkomen.
- Gebruik vers zaad en controleer kieming vooraf door een kant-en-klare kiemtest te doen.
Met de juiste aanpak kun je genieten van een constante aanvoer van verse bonen uit serre en buiten, waarbij je rekening houdt met kiemtijd, water geven en de specifieke behoeften van jouw boonensoort.