Les maladies chez les raisins : un guide complet
Overzicht van de meest voorkomende druiven ziektes
De druiventeelt kent diverse ziektebeelden die bladeren, stokken en trossen kunnen aantasten. In dit hoofdstuk leer je de belangrijkste druiven ziektes kennen, hun kenmerken en hoe je ze tijdig herkent. De termen ziekte in druif en ziekte bij druiven komen vaak voorbij maar de aanpak blijft gericht op preventie, sanering en beheersing.
Meeldauw bij druiven
- Symptomen: witte poederachtige residu op bladeren, stelen en soms trossen; gevorderd stadium leidt tot bladrol en verkleuring van trossen.
- Oorzaken: schimmel Erysiphe necator, die floreert bij warme, droge dagen met vochtige bladoppervlakken en beperkte luchtcirculatie; slechte ventilatie versterkt het probleem.
- Kenmerken: bladoppervlak bedekt met een witachtige laag, trossen kunnen minder rijpen en verschrompelen bij ernstige besmetting; vaak zien mensen ook kleinere druiven door aantasting.
- Behandeling en preventie: zorg voor voldoende luchtcirculatie door snoeien en het verwijderen van overstaande takken, geef water aan de wortel in plaats van over de bladeren en gebruik zwavel of koperhoudende middelen volgens de regels voor druivenbestrijding.
Peronospora (downy mildew) bij druiven
- Symptomen: gele tot bleke vlekken aan de bovenzijde van de bladeren met een donkergroene tot purpere schijn onder de bladvellen; bij hevige besmetting kunnen bladeren verwelken en afvallen.
- Oorzaken: Plasmopara viticola, gedijen in vochtige omstandigheden en op vochtige ondergrond; frequente regenval gecombineerd met koele nachten verhoogt het risico.
- Kenmerken: két bloedingsachtige lijnvorming op bladstelen en bruine plekken op stelen; vruchten kunnen vroegtijdig rijpen of beschadigd raken.
- Behandeling en preventie: saneren door het verwijderen van geïnfecteerd blad, zorg voor betere drainage, timing van fungiciden volgens de teeltwijze (biologisch of conventioneel) en kiezen voor preventieve bestrijding bij weersomstandigheden die dit ziektebeeld bevorderen.
Botrytis cinerea en grauwe schimmel
- Symptomen: grijze schimmel op druif- en trosdelen, aangetaste vruchten worden zacht en verliezen hun smaak; kan leiden tot verlies van hele trossen bij hoge luchtvochtigheid.
- Oorzaken: hoge luchtvochtigheid, koele nachten en weinig ventilatie bevorderen de ontwikkeling van botrytis; beschadigde vruchten dienen als infectiehaard.
- Kenmerken: wollige, grijsachtige schimmel op het oppervlak van vruchten; aangetaste delen verkleuren en verschrompelen snel.
- Behandeling en preventie: snoeien voor betere luchtcirculatie, mummie- en beschadigde trossen verwijderen, tijdig oogsten bij rijp, en fungiciden toepassen volgens voorschriften; verlaag vochtigheid rondom de gewasvoering.
Es-ca en andere houtziekten bij druiven
- Symptomen: vergeling van bladeren, krullen en zwakke groei; bij oudere stokken kunnen er scheuren en holtes ontstaan in het hout.
- Oorzaken: complex van schimmels die houtnecrose veroorzaken en leiden tot verminderd transport van water en voeding in de wijnstok.
- Kenmerken: symptomen ontwikkelen zich vaak over meerdere jaren; vermindering van productie en korte levensduur van stokken kunnen volgen.
- Behandeling en preventie: snoeien en verwijderen van geïnfecteerd hout, zorg voor goede snoei-technieken en plant gezonde wijnstokken om verspreiding te beperken; er is geen eenvoudige remedie voor Esca, dus preventie is cruciaal.
Phomopsis en andere schimmel- en schakelziekten
- Symptomen: cankers op het hout, bladvlekken met donkere randen en soms verwelkende scheuten; op rijpe stokken kunnen scheuren ontstaan.
- Oorzaken: Phomopsis viticola en soortgelijke schimmels groeien bij koude, natte lenteperioden en verkeerd beheer van snoei en bemesting.
- Behandeling en preventie: zorg voor droge bladcondities tijdens en na regen, snoei met goede sanitatie, en voer fungiciden toe volgens lokale richtlijnen.
Virusziekten bij druiven
- Symptomen: interveïnechlorose, krulvorming van bladeren, gestreepte of ongecontroleerde groei en verschrompeling van trossen; vaak verzwakte wijnstokken.
- Oorzaken: vectorkronen zoals tripsen en wormen die virussen overdragen; virusdruk in een teelt is afhankelijk van vermeende besmette inputs zoals plantmateriaal.
- Behandeling en preventie: gebruik virusvrij plantmateriaal, controleer op geïnfecteerde wijnstokken, en vervang geïnfecteerd materiaal door resistente of schone variëteiten in samenspraak met kwekers en erkende telers.
Andere ziektes en verschrompeling van druiven
- Symptomen: druiven kunnen verschrompelen en bruin worden ondanks normale groei; dit fenomeen kan wijzen op meerdere oorzaken inclusief virale en schimmelziekten.
- Oorzaken: combinatie van stressfactoren zoals droogte, hitte, voedingsgebrek en infecties; gebrek aan ademende kassen en slechte irrigatie dragen bij aan het probleem.
- Behandeling en preventie: optimaliseer watermanagement, voedsteraanpassingen en sanering van geïnfecteerd plantmateriaal; monitor regelmatig op vroege tekenen van ziekte bij druiven om snel in te grijpen.
Oorzaken, monitoring en preventie
De belangrijkste oorzaken van druiven ziektes zijn vochtige bladeren, onvoldoende ventilatie, en onjuiste irrigatie of bemesting. Een goede praktijk is monitoring op regelmatige basis en het vroeg signaleren van symptomen als bruine vlekken, verkleuring en verschrompeling; wanneer je de term ziekte in druif of druiven ziekte tegenkomt, kijk naar de combinatie van symptomen en de bladeren of trossen waar ze voorkomen. Door snoeien, bodembedekking en druppelirrigatie toe te passen, verminder je de kans op ziekten bij druiven aanzienlijk en voorkom je dat druiven worden bruin of verschrompelen doordat het vochtmateriaal beperkt is.
Preventie en onderhoudstips voor wijnstokken
Preventie vormt de hoeksteen van de controle over druiven ziektes. Enkele belangrijke onderhoudstips zijn:
- Zorg voor een open en goed beluchte wijnmuur door tijdig snoeien en het verwijderen van geïnfecteerd of beschadigd hout
- Voer gerichte irrigatie uit aan de wortels en voorkom natte bladeren zodat meeldauw en botrytis minder kans krijgen
- Gebruik resistente variëteiten waar mogelijk en kies voor gecertificeerd plantenmateriaal om virale ziekten te minimaliseren
- Pas een geïntegreerde plaagbestrijding toe met regelmatige inspectie en het toepassen van fungiciden volgens de regelgeving
- Verwijder besmette vruchten en trossen snel om verdere verspreiding te voorkomen
Behandeling en selectie van bestrijdingsopties
Bij druiven ziektes kun je een combinatie van culturele maatregelen en chemische bestrijding toepassen. In biologische teelt vormen koperhoudende middelen en zwavel vaak de eerste verdedigingslijn, terwijl conventionele teelt systemische en contactfungiciden kan inzetten. Houd rekening met lokale regelgeving, gifmaskers en doseringen en voer wisseling van actieve stofgroepen door om resistentie te voorkomen. Plan de bestrijding rond de groeifasen en schakel tussen preventieve en curatieve maatregelen afhankelijk van de weersomstandigheden en de ernst van de besmetting. Denk eraan dat het voorkomen van ziekte bij druiven vaak beter werkt dan genezen; investeer in snoei, ventilatie en zorgvuldige irrigatie als basis.
Wanneer jij een verschrompelding of verdachte bruine druiven ziet, begin direct met inspectie en verwijder aangetaste delen voordat de ziekte uitbreidt naar gezonde druiven. Een zorgvuldige aanpak op basis van signalen zoals meeldauw of peronospora vergroot de kans op gezonde opbrengsten en voorkomt dat druiven worden bruin of sneller rijpen dan gewenst.
Tot slot is het verstandig om elk seizoen een plan te maken voor onderhoud, sanering en preventie, zodat druiven ziektes minder vat krijgen en jij kunt genieten van gezonde trossen en een stabiele oogst.